کشاورز لایق بهترینهاست
کشاورز لایق بهترینهاست
شپشه برنج با نام علمی .Sitophilus oryzae L از راسته و خانواده Col., Cuculionidae و نام انگلیسی Rice weevil می باشد.
مناطق انتشار
شپشه برنج حشره همه جايی (Cosmopolite) مي باشـد. در اثر ارتباطات و مبادلات بـين المللـي امـروز تقريبـاً در تمـام نقـاط جهــان اتنــشار دارنــد. ايــن حــشره در منــاطق گرمــسيري و نيمــه گرمسيري فعاليت مي كند. در ايران اين حشره يكي از آفات مهـم انباري بويژه برنج مـي باشـد. حـشره گـسترش جهـاني داشـته و در هندوســتان، اســتراليا، دريــاي مديترانــه، خاورميانــه و آمريكــا بــه فراواني يافت مي شود
شکل شناسی
حشره بالغ: حشره كامل، سرخرطومي كوچكي است به رنگ قهوه اي بـا طول بدن 3 تا 5 ميليمتر است. روي پيش گرده از فرورفتگي هاي گرد پوشيده شده است. رنگ عمومي بالپوش ها داراي شـيارهاي طولي كاملاً مشخص قابل تشخيص است. با لپوش ها قهوه اي تيـره و روي هر بالپوش دو لكه بزرگ به رنگ قهوه اي روشن يكي در نزديكي قاعده و ديگري در انتهـا ديـده مـي شـود. در شپـشة بـرنج خرطـوم نرهـا نـسبت بـه مـاده هـا هـم ضـخيمتـر و هـم كوتـاهتـر است
تخم: حشرات ماده براي تخمريزي، دانه هاي نسبتاً مرطوب و سـالم را ترجيح مي دهند
لارو: لارو كرمي شكل، خميده، سر نسبت بـه بـدن بـسيار كوچـك مي باشد
شفیره: شفيره به رنگ قهوه اي روشـن تـا تيـره وداخـل دانـه تـشكيل مي گردد
زیست شناسی
حشره ماده تخم هاي خود را فقط روي دانه هاي غـلات قـرار مي دهند. براي تخمريزي حشره ماده بوسيله قطعات دهـاني خـود حفره كوچكي در سطح دانه ايجاد مي كند. حـشره مـاده روي هـر دانه برنج معمولاً يك تخم مي گذارد. اما روي دانـه ذرت چنـدين تخم مي گذارد. روي تخم بوسيله يك ماده لزج كـه در مجـاورت هوا بسرعت سفت مي شود، پشانيده مـي شـود. پـس از پايـان دوره جنيني، لارو جوان پوسـته تخـم را شـكافته و ضـمن تغذيـه حفـره كوچكي سوراخ و بسرعت بدرون دانه نفوذ مـي كنـد. طـول دوره لاروي تا 24 روز طول مي كشد. در دمـاي 25 درجـه سـانتيگـراد 2 تا 3 عدد تخم مي گذارد اما در دمـاي 14 تا 15درجـه تخمريـزي متوقف مي شود. طول دوره شفيره گي در حدود يك هفتـه طـول مي كشد. حشرات ماده براي تخمريزي دانه هاي نـسبتاً مرطـوب و سـالم را تـرجيح مـي دهنـد. در حـاليكـه بـراي تغذيـه دانـه هـاي شكسته را انتخاب مـي كننـد. طـول عمـر حـشرات كامـل بـه طـور متوسط 4 تا 5 ماه و تعداد تخم هاي گذاشته شـده حـدود 576-400 عدد مي باشد. در شـرايط آزمايـشگاه بـا 28 درجـه سـانتي گـراد و رطوبت نسبي 70% طول دوره رشدي حشره 28 تا 30 روز بوده و در سال 5 تا 6 و گاهي نيز 7 تا 8 نسل مي تواند ايجاد كند
خسارت و علائم
خسارت عمدة ايـن حـشره در درجـه اول مربـوط بـه لارو آن است، اما خود حشره كامل نيز در طول زنـدگي از دانـه هـا تغذيـه مي كند، شپشة برنج علاوه بر برنج به ساير غلات انباري نيـز حملـه مي كند. لاروها دانه بـرنج و يـا سـاير غـلات را سـوراخ وا ز آنهـا تغذيه مـي كننـد. در بعـضي از كـشور هـا تـا 75 درصـد محـصول خسارت مي زند
کنترل
براي ضدعفوني انبارهاي خـالي مـي تـوان از تركيبـات فـسفره نظير اكتليك به ميزان 1 تا 2 گرم ماده مؤثره براي هـر متـر مربـع بـه صــورت محلــولپاشــي اســتفاده كــرد و يــا بــراي ضــدعفوني محـصولات داخـل انبـار از قـرص هـاي حـاوي فـسفات آلومنيـوم (فستوکسین) و منيزيوم به ميزان 5-6 قرص به ازاء هر تن محصول و يا 1-2 قرص به ازاء هر متر مكعب فضاي انبار استفاده كرد
