کشاورز لایق بهترینهاست
کشاورز لایق بهترینهاست
پژمردگي ورتیسیلیومی پنبه از بيماري هاي مهم اقتصادي اين محصول در ایران محسوب شده و موجب خسارت سالانه براي آن مي گردد بیماری پژمردگی ورتيسليومي توسط قارچ Verticillium dahlia موجب می شود و عامل بيماري براي مدت هاي طولاني به صورت ميكرواسكلروت در خاك بقا مي يابد. براي كنترل پژمردگي ورتيسليومي تلفيق چند روش شامل كاربرد ارقام مقاوم، به زراعي نظير تاريخ كاشت، ميزان آبياري، تناوب زراعي و كنترل بيولوژيك ضروري است بیماري پژمردگی ورتیسیلیومی پنبه، یک چرخه اي است و در هر فصل زراعی یک دوره بیماریزایی دارد
انتشار بیماری
بیماري در مزارع پنبه آمریکا، کشورهاي استقلال یافته آسیاي مرکزي، ترکیه، سوریه، ایران، زیمبابوه، آفریقاي جنوبی، شمال عراق، استرالیا، فلسطین اشغالی، پاکستان، اسپانیا، هند، چین، پرو، اوگاندا و یونان شیوع دارد در ایران بیماري ابتدا در سال 1322 توسط شریف و استیارت از آذربایجان شرقی و در سال 1339 توسط مجتهدي و ویلسون از گرگان گزارش گردیده است و اکنون در مناطق پنبه کاری کشور مثل استان های گلستان، فارس، خراسان رضوی، خراسان جنوبی، خراسان شمالی، اردبیل، آذربایجان، قم و استان مرکزی وجود دارد خسارت آن در استان فارس در شهرستان استهبان و در استان گلستان مناطق کردکوی و بندرگز و علی آباد، فاضلآباد، کلاله، حومه گرگان و محدودکننده کشت ارقام پرمحصول و حساس بیماری پژمردگی ورتیسیلیومی می باشد
خسارت بیماری
خسارت بیماری در سال های مختلف به دلیل آب و هوای متغیر، ارقام زراعی مورد کشت وعملیات زراعی متفاوت است. خسارت بیماری در آمریکا از سال 1952 تا 1981 بطور متوسط 2/7 در سال بوده است. که در سال 1954 کمترین مقدار (1/01 درصد) و در سال 1967، 4/4 درصد گزارش گردیده است. در سالهای 1977-1970 خسارت بیماری بین 7/6-2 درصد متغیر بوده است. خسارت بیماری در سال 1943 در مکزیک 60-50 درصد و در روسیه 10-8 درصد تخمین زده شده است. خسارت بیماری در مناطق پنبه کاری آسیای مرکزی، مکزیک، پرو، اوگاندا، آمریکا، شمال ایران و خیر استهبان که هوا نسبتا خنک ومرطوب است شدیدتر می باشد خسارت بیماری در سال 1966 در جمهوری های سابق روسیه 30-25 درصد و در ازبکستان تا 80 درصد نیز گزارش گردیده است که با کاشت رقم متمحمل تاشکند از خسارت آن کاسته شده است. خسارت سالیانه آن در چین در حدود 100 هزار تن می باشد. در ایران اطلاعاتی در دست نیست ولی به دلیل کاشت رقم کوکر (Coker) در سال 1343، 80 درصد ودر سال 1345 تا 89 درصد در بعضی مزارع کردکوی تخمین زده شده است از میزان خسارت بیماری در استان فارس نیز اطلاعاتی در دست نیست اکنون با کاشت ارقام متحمل ساحل و بختگان از میزان خسارت بیماری آن کاسته شده است ولی به دلیل اینکه مهمترین استان های تولیدکننده کشور مثل استان گلستان و فارس آلوده به قارچ عمل بیماری است خسارت آن از دیگر بیماری ها بطور انفرادی بیشتر است بطور کلی خسارت آن در جهان در 1/5میلیون عدل (Bale) پنبه (هر عدل پنبه 227 کیلوگرم) برآورد شده است خسارت پاتوتیپ برگ ریز بیشتر از پاتوتیپ غیربرگریز است
در استان گلستان درصد کاهش عملکرد ناشی از بیماری در سال 1378، برابر با 14/23، در سال 1379 برابر با 13/67، در سال 1380 برابر با 11/73، در سال 1381 برابر با 10/65 درصد و در سال 1382 برابر با 10/42 درصد برآورد گردیده است.
علائم بیماری
عامـل اصـلي بيمـاري قـارچ Verticillium dahliae Kelb مي باشد، ولي قارچ V.albo-atrum نيز به عنوان بيمـارگر پنبـه از اسـتان گلـستان گـزارش گرديده است. اين قارچ خاكزي است و بصورت اندام مقاوم (ميكرواسكلرت) در شـرايط نامساعد دوام مي آورد سه نوع علائم در اثر ابتلاء به اين بيماري مشاهده ميشود. حالت اول اگر گياهچـه پنبـه مورد حمله قرار گيرد برگ ها زرد شده و از بين مي رود. تغييـر رنـگ بافـت آونـدي كـاملاً مشهود است. اين حالت زماني اتفاق مي افتد كه زودتر از معمول اقدام به كاشت پنبه گـردد يا جمعيت عامل بيماري در خاك زياد باشد.
حالت دوم از 45-40 روز بعد از كاشت اولين علائـم آن ظـاهر مـي گـردد و مربـوط بـه سويه غيربرگريز عامل بيماري مي باشد. وقتي گياهچه هاي جوانه به اين سويه آلـوده شـوند، برگ هاي اوليه زرد و سپس خشك مي گردند. در برگ هاي حقيقي سبز زردي (كلروز) نامنظم در بين برگ هاي اوليه و حاشيه برگ ها ظاهر مي گردند. برگ ها حالت ابلقي بـه خـود مـي گيرند. دمبرگ ها روخمشی (epinasty) پيدا كرده و پهنك برگ به سمت خاك متمايـل مي شود. در نقاط مركزي برگ ها به تدريج قسمت هاي زرد شده قهوه اي مي شوند. اين نـوع نشانه ها بيشتر در برگ هاي پاييني مشاهده مي شوند
حالت سوم مربوط به سويه برگريز عامل بيمـاري در پنبـه مـي باشـد رقم هـاي حـساس و متحمل به سويه غيربرگريز به شدت با سويه برگريز مورد حمله قرار مي گيرند. اگـر شـرايط براي بيماري مـساعد باشـد در اثـر پيـشرفت بيمـاري لبـه بـرگ هـا بـه سـمت بـالا پيچيـده و روخمشي دمبرگ در برگ هاي بالايي اتفاق مي افتد. روخمشي سبززردي كه در برگ هاي بالايي بروز مي كند و مرگ از انتهاي گيـاه (die back) از خـصوصيات آلـودگي بـه ايـن سويه بيمارگر است. تغيير رنگ در ساقه اصلي، شاخه ها، دمبرگ و رگبرگ هاي اصلي هـم با سويه برگريز و هم غيربرگريز مشاهده مي شود. اما در سويه برگريز در سـاقه اصـلي تغييـر رنگ تا انتهاي گياه و در سويه غيربرگريـز در ارقـام متحمـل تـا نيمـه پـاييني بوتـه مـشاهده مي شود. چنانكه بيمـاري بوتـه را از بـين نبـرد جوانـه انتهـايي از بـين رفتـه و در آخـر فـصل برگهاي جديد رنگ پريده از گره هاي پـائين بوتـه شـروع بـه رشـد و بيـرون آمـدن مجـدد مي كنند كه برگ هاي ثانويه گفته مي شود
کيفيت الياف پنبه در بوته هاي بيمار بشدت پائين مي آيد و اگر بيمـاري در اوائـل رشـد پنبه يعني حدود شصت روز بعد از كاشت حمله كند جمع كل مـاده خـشك پـائين آمـده و فاصله بين گره ها كوتاه و توسعه شاخه هاي زايا را كاهش مي دهد مـانع مجـدد ايجـاد غنچـه در گياه مي شود معمولاً غوزه هاي كوچكتر ريزش نموده و غوزه هاي بزرگتر بر روي بوته بيمار باقي مانده و سرانجام بعد از ريزش برگها باز مي شوند در بحران گلـدهي (حـدود80 روز بعد از كاشت) سرعت بيمـاريزايي افـزايش مـي يابـد، حملـه شـديد بيمـاري در اواسـط مردادماه مقدار الياف پنبه را كاهش داده و كيل را پايبن مي آورد
بطور کلی می توان بیان کرد قـارچ عامل بيماري در مراحل مختلف رشد پنبه به آن حمله مي كند. عامل بيماري در مرحله گياهچـه اي پنبـه باعـث كوتـاه شـدن رشد بوته و چند برگه شدن آن و در نتيجـه سـبز تيـره شـدن برگ هاي آن مي شود علائم بيماري فوق شبيه به پژمردگي آوندي ناشي از قارچ فوزاريوم است، اما در اين بيماري زردي برگ ها كمتر مشاهده مي شود. زردي برگ به صورت لكه هاي كلروتيك در فواصل رگبرگ ها است و حاشيه برگ ها بعدا نكروزه مي شود. برگ ها چروكيده شده و همراه با غوزه از پايين به بالا ريزش مي كننـد و فقط چند برگ در انتهاي بوتـه مـي ماننـد. در بـرش مقطـع عرضي ريشه يا ساقه گياه، رنـگ هـاي تيـره پراكنـده آونـدها مشخص مي باشد، در صورتيكه در بيماري فوزاريومي مسدود شدن آوندها به حالت يك حلقه كاملا تيره مشهود است
انتقال بیماری
انتقال بيماري از طريق نقل و انتقال گيـاه يـا انـدام آلـوده، خـاك، آب آبيـاري و گـاهي بـذر اسـت. شـيوع بيمـاري در زمين هاي سنگين و قليايي كه ميزان ازت آنها بالا است بيشـتر مي باشد
مدیریت کنترل
هدف از اين قبيل عمليات پايين آوردن زادمايه قارچ خاك قبل از كاشـت اسـت. بـراي اين منظور روش هاي زير توصيه مي شود:
مدیریت زراعی از طریق:
